Sifilis je ozbiljna polno prenosiva bolest koju izaziva bakterija Treponema pallidum. Razumijevanje različitih faza ove bolesti ključno je za rano prepoznavanje i uspešno lečenje. Sifilis može proći kroz više faza, a simptomi variraju u zavisnosti od stadijuma bolesti. Rani simptomi su često suptilni i mogu se lako prevideti, što otežava rano postavljanje dijagnoze.
Infekcija se prenosi direktnim kontaktom sa zaraženim ranama, što se najčešće dešava tokom seksualnih aktivnosti. Sifilis može biti latentno prisutan u organizmu godinama a da osoba ne pokazuje nikakve simptome, čime se dodatno komplikuje dijagnostika bez specifičnih testova. U slučaju neliječene infekcije, sifilis može dovesti do ozbiljnih zdravstvenih problema, uključujući oštećenje mozga, nervnog sistema i drugih vitalnih organa.
Statistike pokazuju zabrinjavajući trend: u Sjedinjenim Američkim Državama je broj slučajeva sifilisa porastao sa oko 6,000 u 2000. godini na više od 88,000 do 2016. godine. Većina zaraženih osoba su muškarci, posebno oni koji imaju seksualne odnose sa drugim muškarcima, kao i muškarci zaraženi HIV-om ili oni koji žive u urbanim sredinama.
Simptomi sifilisa mogu se podeliti u tri faze: primarni, sekundarni i tercijarni stadijum, kao i latentni period. Rano prepoznavanje simptoma i promptni medicinski pregledi su ključni u sprječavanju daljeg širenja infekcije i komplikacija.
Primarni stadijum: Rani simptomi sifilisa
U primarnom stadijumu sifilisa pojavljuju se određeni ključni simptomi koji omogućavaju ranu dijagnozu. Prepoznavanje ovih simptoma može značajno pomoći u sprečavanju daljeg širenja bolesti.
Kako se manifestuju rani simptomi sifilisa?
Rani simptomi sifilisa se često manifestuju kao ulceracija poznata kao ulcus durum, koja se može javiti na genitalijama, usnama, jeziku ili prstima. Ove čireve prate povećane limfne žlezde, koje postaju bolne i uvećane. Redovni medicinski pregledi su ključni za dijagnostikovanje u ovoj fazi.
Ulcus durum i njegove karakteristike
Ulcus durum je glavni simptom primarnog sifilisa. Ova lezija ima tvrde i zadebljane ivice sa blago udubljenim centrom. Česta je pojava na genitalijama, ali se može javiti i na drugim mestima gde je došlo do kontakta sa zaraženim materijalom. Redovno praćenje i medicinski pregledi su neophodni za pravovremeno prepoznavanje ulcus durum.
Promene na koži i limfnim žlezdama
Pored ulcus durum, tokom primarnog stadijuma sifilisa često dolazi do promena na koži i limfne žlezde postaju uvećane i bolne. Kod muškaraca, promene su najčešće u genitalnom području, dok kod žena zahvataju vaginu ili grlić materice. Statistički podaci pokazuju da su najzastupljeniji slučajevi sifilisa kod osoba u dobi od 25-44 godina.
| Simptom | Karakteristika |
|---|---|
| Ulcus Durum | Tvrde i zadebljane ivice, blago udubljen centar |
| Lymphadenopathy | Uvećane i bolne limfne žlezde |
Opservacija trenutnih podataka ukazuje da je oko 60-100% slučajeva prenosa sifilisa sa majke na plod moguće tokom rane faze infekcije majke. Stoga su pravovremeni medicinski pregledi neophodni za adekvatno lečenje i prevenciju daljih komplikacija.
Sekundarni stadijum: Kako prepoznati sifilis?
Sekundarni stadijum sifilisa često se manifestuje kroz raznovrsne simptome koji se mogu pojaviti između šest nedelja i šest meseci nakon prvih simptoma. Prepoznavanje i dijagnostika ove faze bolesti su ključni za sprečavanje njenog daljeg napredovanja.
Osip i promene na sluzokožama
Jedan od najčešćih simptoma sekundarnog sifilisa je osip, poznat kao makulozni egzantem (roseola syphilitica), koji se obično javlja na rukama i stopalima. Ove promene mogu imati različite oblike, uključujući psorijatične plage, piodermiju i lišaj. Pored promena na koži, bele naslage na jeziku, usnama ili analnoj regiji su takođe česte u ovoj fazi bolesti, što olakšava dijagnostiku.
Sistemski simptomi: Temperatura, malaksalost i drugi znakovi
Sistemski simptomi su takođe značajan pokazatelj sekundarnog sifilisa. Ovi simptomi uključuju povišenu temperaturu, umor, malaksalost, gubitak apetita i težine. Neretko, simptomi mogu za sobom ostaviti trajne posledice ako se pravovremeno ne počne s terapijom. Antitela se javljaju već u prvoj fazi bolesti, s najvišim nivoima u serumu bolesnika 30 do 40 dana nakon infekcije.
Mogućnost reverzibilnog ispadanja kose
Reverzibilno ispadanje kose je još jedan čest simptom sekundarnog sifilisa. Ovo ispadanje može biti difuzno ili lokalizovano u obliku plaža i često se povlači nakon adekvatnog lečenja. Efikasna terapija, u većini slučajeva, brzo zaustavlja gubitak kose i ostale simptome sifilisa. Pacijenti prestaju biti zarazni već nakon 2-3 dana primene antisifilisnog lečenja, što je dodatni razlog za rano prepoznavanje i terapiju ove bolesti.